ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮಾಲೀಕರು ಮತ್ತು ಹೌಸಿಂಗ್ ಸೊಸೈಟಿಗಳ ನಡುವಿನ ಜಗಳವು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದೆ. ಹೌಸಿಂಗ್ ಸೊಸೈಟಿಗಳು ರೂಪಿಸಿದ ನಿಯಮಗಳು ಅನಿಯಂತ್ರಿತ ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ಬಾಹಿರವೆಂದು ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿ ಮಾಲೀಕರು ಹೇಳಿಕೊಂಡರೆ, ನಿವಾಸಿಗಳ ಕ್ಷೇಮಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಂಘಗಳು (RWAs) ನಿವಾಸಿಗಳ ಸುರಕ್ಷತೆಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತವೆ. ಹಾಗಾದರೇ ಹೌಸಿಂಗ್ ಸೊಸೈಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಇರುವ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿ ಬಗ್ಗೆ ಈ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ತಿಳಿಯಬಹುದು.
ಸಂವಿಧಾನದ ಅನುಚ್ಛೇದ 51 (ಜಿ) ಯಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಿರುವ ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಹಕ್ಕು ಭಾರತದ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ನಾಗರಿಕನಿಗೆ ಸಾಕು ಪ್ರಾಣಿಯೊಂದಿಗೆ ಅಥವಾ ಇಲ್ಲದೆ ಬದುಕಲು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಜನರು ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಹಾನುಭೂತಿ ತೋರಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಅದು ಹೇಳುತ್ತದೆ.
ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮೇಲಿನ ಕ್ರೌರ್ಯ ತಡೆ ಕಾಯಿದೆ, 1960 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಸೆಕ್ಷನ್ 11 (1) (ಎ) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಅನಗತ್ಯ ನೋವು, ಸಂಕಟ ಅಥವಾ ಗಾಯವನ್ನು ಉಂಟು ಮಾಡುವುದನ್ನು ಅಪರಾಧ ಎನ್ನುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾಣಿಯನ್ನು ಹೊಡೆಯುವುದು, ಒದೆಯುವುದು, ಅತಿಕ್ರಮಿಸುವುದು, ಅತಿಯಾಗಿ ಓಡಿಸುವುದು, ಓವರ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಹಿಂಸಿಸುವುದು ಮುಂತಾದ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸುತ್ತದೆ.
ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮೇಲಿನ ನಿಷೇಧವು ಕಾನೂನು ಬಾಹಿರವಾಗಿದೆ
ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮೇಲಿನ ಕ್ರೌರ್ಯ ತಡೆ ಕಾಯಿದೆ, 1960 ರ ಸೆಕ್ಷನ್ 9 (ಕೆ) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಹೌಸಿಂಗ್ ಸೊಸೈಟಿಗಳು ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಅನುಮತಿಸದ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸುವುದು ಕಾನೂನುಬಾಹಿರವಾಗಿದೆ. ಸೊಸೈಟಿಯ ಬಹುಪಾಲು ನಿವಾಸಿಗಳು ಮತ ಚಲಾಯಿಸಿದರೂ ಸಹ ಇದು ಸಾಕು ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸುವಂತಿಲ್ಲ.
ಬಹುಪಾಲು ನಿವಾಸಿಗಳು ಬಯಸಿದ್ದರೂ ಸಹ, ನಿವಾಸಿಗಳ ಕ್ಷೇಮಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಂಘಗಳು ಮತ್ತು ಅಪಾರ್ಟ್ಮೆಂಟ್ ಮಾಲೀಕರ ಸಂಘಗಳು (AOAs) ಸಾಕು ನಾಯಿಗಳನ್ನು ನಿಷೇಧವನ್ನು ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ಪರಿಚಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅನಿಮಲ್ ವೆಲ್ಫೇರ್ ಬೋರ್ಡ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (AWBI) ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತದೆ.
ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಜನರು ಮನೆಗಳನ್ನು ಬಾಡಿಗೆಗೆ ಪಡೆಯುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಲಿಫ್ಟ್‌ಗಳು ಅಥವಾ ಉದ್ಯಾನವನಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸುವಂತಿಲ್ಲ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕ್ಷೇಮಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಂಘಗಳು ನಿವಾಸಿಗಳ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಭದ್ರಪಡಿಸಲು ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಸಮಂಜಸವಾದ ನಿರ್ಬಂಧಗಳನ್ನು ವಿಧಿಸಬಹುದು.
ನಾಯಿ ಬೊಗಳುವುದು ನಿರ್ಬಂಧಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದೆ?
ವಸತಿ ಸಂಘಗಳು ಯಾವುದೇ ಪ್ರಸ್ತಾವಿತ ನಿಷೇಧ ಅಥವಾ ನಿರ್ಬಂಧಗಳಿಗೆ ನಾಯಿ ಬೊಗಳುವುದನ್ನು ಮಾನ್ಯ ಮತ್ತು ಬಲವಾದ ಕಾರಣವೆಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವಂತಿಲ್ಲ. AWBI ಯ ಅಧಿಸೂಚನೆಯು ಬೊಗಳುವುದನ್ನು ನಾಯಿಗಳ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯ ನೈಸರ್ಗಿಕ ರೂಪವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸುವ ಕಾರಣವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿ ಮಾಲೀಕರು ಬೊಗಳುವುದರಿಂದ ನೆರೆಹೊರೆಯವರಿಗೆ ತೊಂದರೆಯಾಗದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು, ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ.
RWA ಗಳು ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳ ಗಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಬಹುದೆ?
RWAಗಳು ‘ಸಣ್ಣ’ ಗಾತ್ರದ ನಾಯಿಗಳು ಸ್ವೀಕಾರಾರ್ಹ ಮತ್ತು ‘ದೊಡ್ಡ’ ಗಾತ್ರದ ನಾಯಿಗಳನ್ನು ತರುವಂತಿಲ್ಲ ಎಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. “ಅವರು ಅನುಮತಿಸಲಾದ ನಾಯಿಗಳ ತಳಿಯನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ (ಉದಾಹರಣೆಗೆ: ಗ್ರೇಟ್ ಡೇನ್ಸ್, ಸೇಂಟ್ ಬರ್ನಾರ್ಡ್ ಮುಂತಾದ ದೊಡ್ಡ ನಾಯಿ ತಳಿಗಳು). ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಲು ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿ ಮಾಲೀಕರನ್ನು ಬೆದರಿಸುವುದು ಕಾನೂನಿನ ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಇತರ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳು ಯಾವುವು?
ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮೇಲಿನ ಕ್ರೌರ್ಯ ತಡೆ ಕಾಯಿದೆ, 1960 ರ ಸೆಕ್ಷನ್ 11 (1) (ಇ) ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ, ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತ ಚಲನೆಗೆ ಅಡ್ಡಿಯುಂಟುಮಾಡುವ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಇರಿಸುವುದು ಅಥವಾ ಸಾಕಷ್ಟು ಗಾತ್ರದ ಪಂಜರದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಬಂಧಿಸುವುದು ಅಪರಾಧವಾಗಿದೆ.
ಸೆಕ್ಷನ್ 11(1)(i) ಹೇಳುವಂತೆ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಾಣಿಯು ಹಸಿವಿನಿಂದ ಅಥವಾ ಬಾಯಾರಿಕೆಯಿಂದ ನೋವು ಅನುಭವಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು ಕೂಡ ಅಪರಾಧವಾಗಿದೆ. ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮಾಲೀಕರ ವಿರುದ್ಧ ಅನಿಯಂತ್ರಿತ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವುದು ಕಾನೂನುಬಾಹಿರವಾಗಿದೆ.
RWA ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಬಿಡಲು ನಿವಾಸಿಯನ್ನು ಒತ್ತಾಯಿಸಬಹುದೇ?
ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿ ಮಾಲೀಕರನ್ನು ಬೆದರಿಸುವ ಯಾವುದೇ ಸಂಘವು ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಬಿಡಲು ಹೇಳುವುದು ಕಾನೂನಿನ ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಎಂದು AWBI ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತವೆ. ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಲು ಒಗ್ಗಿಕೊಂಡಿರದ ಮಾಲೀಕರಿಲ್ಲದ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಕಾಟ ಇದರಿಂದ ಉಲ್ಬಣಗೊಳಬಹುದು, ಅಪಘಾತಗಳು, ಗಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಸಾವುಗಳಿಗೂ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು.
ಸಾಕು ನಾಯಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಕಚ್ಚಿದಾಗ ಅಥವಾ ಗಾಯಗೊಳಿಸಿದಾಗ
ಸಾಕು ನಾಯಿ ಕಚ್ಚಿದರೆ ಅಥವಾ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಗಾಯಗೊಳಿಸಿದರೆ, ಐಪಿಸಿ ಸೆಕ್ಷನ್ 287 ಮತ್ತು 337 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ದೂರು ದಾಖಲಿಸಬಹುದು. ಆದರೆ, RWA ಗಳು ಅವಿವೇಕದ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಇದು ಇನ್ನೂ ಒಂದು ಕಾರಣವಲ್ಲ. ಜನರು ಮತ್ತು ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು ಸಮಂಜಸವಾಗಿ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಯಾವುದೇ ನಿಯಮವು ಉತ್ತಮವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ನಿವಾಸಿಗಳ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವ ನಿಯಮಗಳು ಅಸಮಂಜಸ.
ಸಾಕುನಾಯಿಯು ನೆರೆಹೊರೆಯವರನ್ನು ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಕಚ್ಚಿದರೆ, ಮಾಲೀಕರು ಪ್ರಾಣಿ ಬಗ್ಗೆ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯ ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ತಾನು ನಾಯಿಯನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸಲಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಸಾಬೀತು ಪಡಿಸಬೇಕು.
ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿ ಮಾಲೀಕರ ಮೇಲೆ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ಜರುಗಿಸಬಹುದೇ?
ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳು ಇನ್ನೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಗಾಯವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿದರೆ ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿ ಮಾಲೀಕರ ಮೇಲೆ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ಜರುಗಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಿಸಬಹುದು.
ಹಾನಿಗಾಗಿ ಎಫ್‌ಐಆರ್ ಮತ್ತು ಸಿವಿಲ್ ಮೊಕದ್ದಮೆಯನ್ನೂ ದಾಖಲಿಸಬಹುದು. ಭಾರತೀಯ ದಂಡ ಸಂಹಿತೆಯ (IPC) ಸೆಕ್ಷನ್ 289 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಜನರನ್ನು ಅಪರಾಧಿಗಳೆಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಆರು ತಿಂಗಳ ಅವಧಿಯವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಬಹುದು. IPC ಯ ಹೊರತಾಗಿ, ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅನೇಕ ಸ್ಥಳೀಯ ಕಾಯ್ದೆಗಳು ಸಹ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮವನ್ನು ಸಹ ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.
ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮಾಲೀಕರಿಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಪರಿಹಾರವೇನು?
RWA ಅಥವಾ AOA ಗಳು ಕೇಂದ್ರ ಅಥವಾ ರಾಜ್ಯ ಕಾನೂನುಗಳೊಂದಿಗೆ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುವ ಕಠಿಣ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿದ್ದರೆ, ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತನ್ನ ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರೆ, ಇದು IPC ಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 506 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಬೆದರಿಕೆಯ ಸ್ಪಷ್ಟ ಪ್ರಕರಣವಾಗಿದೆ. ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮಾಲೀಕರು ಸೊಸೈಟಿಗಳ ರಿಜಿಸ್ಟ್ರಾರ್ ಅವರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು RWA ಅವರು ಕಾನೂನಿಗೆ ಬದ್ಧವಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ದೂರು ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಅವರು ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳು ಕಾನೂನುಬಾಹಿರವೆಂದು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಬಹುದು.
