ಹಿಂದೂ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆ, 1956, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂ ಕುಟುಂಬಗಳ ನಡುವೆ ಆಸ್ತಿ ಹಂಚಿಕೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾಯಿದೆಯು ಹಿಂದೂಗಳು, ಬೌದ್ಧರು, ಜೈನರು ಮತ್ತು ಸಿಖ್ಖರಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ. ಹಿಂದೂ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಕ್ಕು ನೀಡಲು 2005 ರಲ್ಲಿ ಕಾಯ್ದೆಗೆ ತಿದ್ದುಪಡಿ ತರಲಾಯಿತು.
ಕಾಯಿದೆಯ ಪ್ರಮುಖ ನಿಬಂಧನೆಗಳು ಹೀಗಿವೆ:
ಪೂರ್ವಿಕರ ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಸಮಾನ ಹಕ್ಕು: 2005ರ ತಿದ್ದುಪಡಿಗೆ ಮುನ್ನ ಪುರುಷ ವಾರಸುದಾರರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಪೂರ್ವಜರ ಆಸ್ತಿಯ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರದ ಹಕ್ಕು ಇತ್ತು. ಆದರೆ ಈಗ, ಪುತ್ರಿಯರೊಂದಿಗೆ ಪೂರ್ವಜರ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಸಮಾನ ಹಕ್ಕಿದೆ. ತಿದ್ದುಪಡಿಯ ಮೊದಲು ಅಥವಾ ನಂತರ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ಪೂರ್ವಜರ ಆಸ್ತಿಗೆ ಇದು ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ.
ಮೃತ ಪತಿಯ ಆಸ್ತಿಯ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರದ ಹಕ್ಕು: ಕಾಯಿದೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರದ ನಿಯಮಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಹಿಂದೂ ವಿಧವೆಯು ತನ್ನ ಮೃತ ಗಂಡನ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರವಾಗಿ ಪಡೆಯುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾಳೆ. ಗಂಡನಿಗೆ ಮಕ್ಕಳಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ವಿಧವೆಯು ಇತರ ವಾರಸುದಾರರೊಂದಿಗೆ ಅವನ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಮಕ್ಕಳಿದ್ದರೆ ವಿಧವೆಯರಿಗೆ ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಸಮಾನ ಪಾಲು ಸಿಗುತ್ತದೆ.
ವಿಭಜನೆಗೆ ಬೇಡಿಕೆ ಇಡುವ ಹಕ್ಕು: ಪೂರ್ವಿಕರ ಆಸ್ತಿ ಹಂಚಿಕೆಗೆ ಆಗ್ರಹಿಸುವ ಹಕ್ಕು ಹಿಂದೂ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಇದೆ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಆಸ್ತಿಯ ಪಾಲನ್ನು ಕೇಳಬಹುದು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಹ-ಮಾಲೀಕರು ಒಪ್ಪದಿದ್ದರೂ ವಿಭಜನೆಯನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು.
ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಹಕ್ಕು: ಹಿಂದೂ ಮಹಿಳೆಯರು ತಮ್ಮನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದಿದ್ದರೆ ಅವರ ಪತಿ, ಮಾವ ಮತ್ತು ಪುತ್ರರಿಂದ ಜೀವನಾಂಶವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಹಕ್ಕು ಆಸ್ತಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಆಹಾರ, ಬಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಆಶ್ರಯದಂತಹ ಇತರ ರೀತಿಯ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ವರ್ಗಾಯಿಸುವ ಹಕ್ಕು: ಹಿಂದೂ ಮಹಿಳೆಯರು ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳು, ಸಂಗಾತಿಗಳು ಅಥವಾ ದತ್ತಿ ಸಂಸ್ಥೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಅವರು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ತಮ್ಮ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ವರ್ಗಾಯಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಸ್ತಿ ಪೂರ್ವಜರಾಗಿದ್ದರೆ, ಮಹಿಳೆಯು ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಪಾಲನ್ನು ಮಾತ್ರ ವರ್ಗಾಯಿಸಬಹುದು.
ಹಿಂದೂ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯಿದೆಯ ಈ ನಿಬಂಧನೆಗಳು ಹಿಂದೂ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಸಮಾನ ಹಕ್ಕುಗಳಿವೆ ಮತ್ತು ತಾರತಮ್ಯದಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಾಗಿ, ಪಿತೃಪ್ರಭುತ್ವದ ವರ್ತನೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಾನೂನಿನ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವಿನ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಅನೇಕ ಮಹಿಳೆಯರು ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಈ ಹಕ್ಕುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಅಧಿಕಾರ ನೀಡುವುದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ.